-
1 делать честь
-
2 прославлять
несовер. стауын, кад кæнын, ном кæнынсм. прославить -
3 славить
тебя везде за песни славят (Крылов) – дæ зарджыты тыххæй дын алы ран кад кæнынц
-
4 увенчать лаврами
кад скæнын, ном скæнын (искæмæн) -
5 покрыть себя славой
-
6 прославиться
совер. ном скæнын, скадджын уын -
7 прославляться
несовер. ном кæнынсм. прославиться -
8 почтить
совер. скад кæнын, сцыт кæнын, ном ссарынпочтить память покойного – сгуыхты ном ссарын
-
9 чтить
несовер. нымайын, над кæнынчтить память – мысын, ном мысын, ном арын
-
10 запятнать
совер. в разн. знач. счъизи кæнын, къæм сæвæрын, цъыф бакалынзапятнать свое имя – хи ном счъизи кæнын
-
11 посвятить
совер.1. снывонд кæнын, раттын, ном ссарыня решил посвятить себя искусству – мæхи аивадæн снывонд кæнын стæрхон кодтон
я лиру посвятил народу своему (Некрасов) – мæ фæндыр мæ адæмæн снывонд кодтон
-
12 присвоить
-
13 вставание
ср. сыстад, уæлæмæ стадпочтить память умершего вставанием – марды номæн уæлæмæ стадæй цыт кæнын
-
14 ославить
ославили Мешкова, опорочили, зачернили доброе имя (Федин) – адам кодтой Мешковыл, фегад æй кодтой, йæ хорз ном ын счъизи кодтой
-
15 по
а) обычно передается местн.-внешн. п. на -ылпо дороге – фæндагыл
по свету – дунейыл
по реке – дон-дон
2. (согласно, сообразно)а) гæсгæ (послелог)по приказу – бардзырдмæ гæсгæ
по желанию – фæндонмæ гæсгæ
б) передается отлож. п. на -æйстарший по возрасту – азтæй хистæр
по болезни – рынчыны руаджы
по недосмотру – зæфцы фыдæй
4. (до) передается направ. п. на -мæпо горло – хъуырмæ
по два – дыгай, дыгæйттæ
по три – æртыгай, æртыгæйттæ
по зернышку – нæмыггай
6. (на вопрос как?) передается упод. п. на -аупо-русски – уырыссагау
по-братски – æфсымæрау
7. фæйнæвспахать по гектару – фæйнæ гектары бахуым кæнын
8. (посредством) передается отлож. п. на -æйпо почте – постæй
называть по имени – номæй хонын
-
16 посвящать
См. также в других словарях:
НОМ АРЫН — 1. Искæмæн кад кæнын; искæй, истæй кой ракæнын хорзырдæм; искæй, истæй ном æрымысын. Хуыцауы ном арын хъæуы, лæппу, æнæ хуыцау нæ фыдæлтæ дæр нæ цардысты. (Богазты У. Уæ нæ хæхтæ, нæ бæстæ...) 2. Искæмæн исты лæвар кæнын … Фразеологический словарь иронского диалекта
НОМ НЕ СКÆНЫН — Æгад кæнын. Ныууадз хъæндзинæдты ныхмæ рафысс бафысс, ном дзы не скæндзынæ. (Козаты Х. Æнæныгæд мард.) Мах æй фæсте хъуамæ ацахсæм, фервæзын æй кæнæм. Уый йедтæмæ ма йæ фæсте æхсойгæ дæр фæкæнæм, уый цас раст у! Уымæй нæхицæн ном не скæндзыстæм.… … Фразеологический словарь иронского диалекта
НОМ ФАДЖЫСЫ НЫГÆНЫН — Æгад кæнын, кад сафын. Дæ ном фаджысы – ныгæд, дæ цæсгом цъыфы тъыст, чи ма дын бахæрдзæн дæ къæбæр, Барсæджы мыггаг. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
Номæвæрыны куывд — – афтæ хуыйны, лæппуйы райгуырдæй дыууæ къуырийы куы рацæуы, уæд цы куывд скæнынц, уый. Уыцы куывды – æрцæуы йæм бирæ адæм, сыхбæстæй, хъæубæстæй – лæппуйыл сæвæрынц ном. Номæвæрæг иу хæстæгиуæг кæнын байдыдта сывæллоны бинонтимæ. … (букв. «пир… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
НОМ АРАЗЫН — Кад кæнын. Ном саразон мæхицæн, ууыл кусыны фæнд дæр мæм нæй. (Цæгæраты М. Хурзæрин.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
НОМ БАХЪУЫДЫ КÆНЫН — тж. МÆ НОМ ИУ БАХЪУЫДЫ КÆН Искæуыл фæуæлахиз уын. Знай наших … Фразеологический словарь иронского диалекта
НОМ СÆТТЫН — Æгад кæнын, чъизи кæнын … Фразеологический словарь иронского диалекта
НОМ ФЕРОХ КÆНЫН — Кæйдæр нал хъуыды кæнын, ницæмæуал æй дарын. Забывать имя … Фразеологический словарь иронского диалекта
НОМ ЧЪИЗИ КÆНЫН — Æгад кæнын … Фразеологический словарь иронского диалекта
НОМ САФЫН — Æгад кæнын … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆЙЫ ДУАР ГОМ КÆНЫН — тж. ЗÆРДÆ ГОМ КÆНЫН тж. ЗÆРДÆЙЫ ДУÆРТТÆ КÆНЫН Мидвæндтæ не мбæхсын, æргом кæнын, хи тыххæй алцыдæр дзурын. Садуллæйæн Муссæйы ныхæстæ æхсызгон уыдысты æмæ йын йæ зæрдæйы дуар гом кæнын байдыдта. (МД. 1966, 1.) Сарæх ис Гоцъийы ном æмæ кой...… … Фразеологический словарь иронского диалекта
